浙江农业学报 ›› 2023, Vol. 35 ›› Issue (11): 2710-2719.DOI: 10.3969/j.issn.1004-1524.20221517
孙凤婷1,2(
), 许振岚2, 朱作艺2, 张春荣2, 汤涛2, 赵学平2, 盛清1,*(
), 王强2,*(
)
收稿日期:2022-10-26
出版日期:2023-11-25
发布日期:2023-12-04
作者简介:孙凤婷(1998—),女,山东临沂人,硕士研究生,研究方向为农产品质量安全与营养。E-mail: 17805452209@163.com
通讯作者:
* 盛清,E-mail: csheng866@126.com;王强,E-mail: wq13575733860@126.com
基金资助:
SUN Fengting1,2(
), XU Zhenlan2, ZHU Zuoyi2, ZHANG Chunrong2, TANG Tao2, ZHAO Xueping2, SHENG Qing1,*(
), WANG Qiang2,*(
)
Received:2022-10-26
Online:2023-11-25
Published:2023-12-04
摘要:
为探究铁皮石斛中黄酮类化合物的含量及其生物可及性,建立固相萃取-超高效液相色谱串联质谱法测定17个黄酮单体的含量,并采用体外模拟消化法分析铁皮石斛在消化过程中黄酮类化合物的生物可及性。结果表明,铁皮石斛中总黄酮含量为1.52~4.36 mg·g-1,柚皮素、芦丁和夏佛塔苷是其中含量较高的3种黄酮单体。模拟胃-小肠消化后,总黄酮的生物可及性为13.75%~21.45%,柚皮素、芦丁和夏佛塔苷的生物可及性分别为8.23%~18.37%、1.85%~22.87%和24.26%~42.65%;进一步结肠消化后,总黄酮的生物可及性为6.38%~14.13%,柚皮素、芦丁和夏佛塔苷的生物可及性分别为2.12%~5.67%、1.42%~5.70%和5.34%~13.33%,黄酮类化合物在胃-小肠中的生物可及性大于结肠。铁皮石斛75%乙腈提取液的抗氧化能力>胃-小肠消化液的抗氧化能力>结肠消化液的抗氧化能力,且抗氧化能力与黄酮类化合物的含量呈显著正相关。
中图分类号:
孙凤婷, 许振岚, 朱作艺, 张春荣, 汤涛, 赵学平, 盛清, 王强. 铁皮石斛的黄酮类成分测定及其生物可及性研究[J]. 浙江农业学报, 2023, 35(11): 2710-2719.
SUN Fengting, XU Zhenlan, ZHU Zuoyi, ZHANG Chunrong, TANG Tao, ZHAO Xueping, SHENG Qing, WANG Qiang. Determination of flavonoids in Dendrobium officinale Kimura et Migo and study on its bioavailability[J]. Acta Agriculturae Zhejiangensis, 2023, 35(11): 2710-2719.
| 编号 Number | 产地 Origin | 样品类型 Sample type |
|---|---|---|
| TP1 | 安徽霍山 Anhui Huoshan | 鲜茎 Fresh stem |
| TP2 | 云南德宏 Yunnan Dehong | 鲜茎 Fresh stem |
| TP3 | 广西巴马 Guangxi Bama | 鲜茎 Fresh stem |
| TP4 | 福建漳州 Fujian Zhangzhou | 鲜茎 Fresh stem |
| TP5 | 贵州赤水 Guizhou Chishui | 鲜茎 Fresh stem |
| TP6 | 云南玉溪 Yunnan Yuxi | 干茎 Dry stem |
| TP7 | 云南文山 Yunnan Wenshan | 干茎 Dry stem |
| TP8 | 云南德宏 Yunnan Dehong | 干茎 Dry stem |
| TP9 | 云南德宏 Yunnan Dehong | 枫斗 Fengdou |
| TP10 | 浙江乐清 Zhejiang Yueqing | 干茎 Dry stem |
表1 铁皮石斛样品的具体信息
Table 1 Specific information of D. officinale samples
| 编号 Number | 产地 Origin | 样品类型 Sample type |
|---|---|---|
| TP1 | 安徽霍山 Anhui Huoshan | 鲜茎 Fresh stem |
| TP2 | 云南德宏 Yunnan Dehong | 鲜茎 Fresh stem |
| TP3 | 广西巴马 Guangxi Bama | 鲜茎 Fresh stem |
| TP4 | 福建漳州 Fujian Zhangzhou | 鲜茎 Fresh stem |
| TP5 | 贵州赤水 Guizhou Chishui | 鲜茎 Fresh stem |
| TP6 | 云南玉溪 Yunnan Yuxi | 干茎 Dry stem |
| TP7 | 云南文山 Yunnan Wenshan | 干茎 Dry stem |
| TP8 | 云南德宏 Yunnan Dehong | 干茎 Dry stem |
| TP9 | 云南德宏 Yunnan Dehong | 枫斗 Fengdou |
| TP10 | 浙江乐清 Zhejiang Yueqing | 干茎 Dry stem |
| 黄酮 Flavonoids | 保留时间 Retention time/min | 母离子 Parent ion/ (m/z) | 子离子 Product ion/ (m/z) | Q1偏转电压 Q1 deflection voltage/eV | 碰撞能 Collision energy/eV | Q2偏转电压 Q2 deflection voltage/eV |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 柚皮素Naringenin | 4.36 | 271.1 | 151.20* | 14 | 18 | 10 |
| 119.20 | 18 | 25 | 24 | |||
| 槲皮素Quercetin | 4.35 | 301.1 | 151.10* | 23 | 23 | 29 |
| 179.10 | 22 | 17 | 19 | |||
| 芦丁Rutin | 3.95 | 609.0 | 300.05* | 22 | 40 | 23 |
| 271.00 | 22 | 54 | 12 | |||
| 异鼠李素Isorhamnetin | 4.52 | 315.1 | 300.10* | 12 | 23 | 14 |
| 151.00 | 23 | 28 | 16 | |||
| 芹菜素Apigenin | 4.54 | 269.1 | 117.10* | 10 | 34 | 23 |
| 151.05 | 20 | 24 | 15 | |||
| 圣草酚Eriodictyol | 4.19 | 287.1 | 150.90* | 11 | 17 | 25 |
| 134.95 | 15 | 14 | 21 | |||
| 金圣草黄素Chrysoeriol | 4.56 | 299.1 | 284.05* | 11 | 21 | 13 |
| 256.05 | 23 | 28 | 26 | |||
| 橙皮素Hesperetin | 4.39 | 301.1 | 164.05* | 11 | 24 | 17 |
| 286.00 | 22 | 18 | 22 | |||
| 异槲皮苷Isoquercitrin | 3.97 | 463.1 | 300.05* | 24 | 30 | 10 |
| 271.05 | 11 | 45 | 19 | |||
| 槲皮苷Quercitrin | 4.10 | 447.1 | 300.05* | 16 | 29 | 10 |
| 301.10 | 17 | 22 | 21 | |||
| 木犀草苷Luteoloside | 3.92 | 447.1 | 285.00* | 13 | 29 | 13 |
| 283.85 | 17 | 38 | 27 | |||
| 山柰酚Kaempferol | 4.52 | 285.1 | 187.00* | 11 | 26 | 10 |
| 117.00 | 19 | 38 | 24 | |||
| 夏佛塔苷Schaftoside | 3.79 | 563.1 | 353.05* | 20 | 37 | 12 |
| 383.10 | 20 | 36 | 18 | |||
| 芹菜苷Apiin | 3.99 | 563.1 | 269.05* | 22 | 32 | 13 |
| 431.10 | 20 | 28 | 21 | |||
| 金丝桃苷Hyperoside | 3.97 | 463.2 | 300.10* | 17 | 29 | 10 |
| 270.90 | 17 | 46 | 18 | |||
| 柚皮苷Naringin | 3.92 | 579.2 | 271.10* | 22 | 34 | 19 |
| 151.00 | 22 | 45 | 29 | |||
| 紫杉叶素Taxifolin | 3.87 | 303.1 | 285.05* | 11 | 12 | 13 |
| 125.10 | 22 | 20 | 22 |
表2 黄酮类化合物的MS/MS参数(电离模式,ESI-)
Table 2 MS/MS parameters of flavonoids (ionization mode, ESI-)
| 黄酮 Flavonoids | 保留时间 Retention time/min | 母离子 Parent ion/ (m/z) | 子离子 Product ion/ (m/z) | Q1偏转电压 Q1 deflection voltage/eV | 碰撞能 Collision energy/eV | Q2偏转电压 Q2 deflection voltage/eV |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 柚皮素Naringenin | 4.36 | 271.1 | 151.20* | 14 | 18 | 10 |
| 119.20 | 18 | 25 | 24 | |||
| 槲皮素Quercetin | 4.35 | 301.1 | 151.10* | 23 | 23 | 29 |
| 179.10 | 22 | 17 | 19 | |||
| 芦丁Rutin | 3.95 | 609.0 | 300.05* | 22 | 40 | 23 |
| 271.00 | 22 | 54 | 12 | |||
| 异鼠李素Isorhamnetin | 4.52 | 315.1 | 300.10* | 12 | 23 | 14 |
| 151.00 | 23 | 28 | 16 | |||
| 芹菜素Apigenin | 4.54 | 269.1 | 117.10* | 10 | 34 | 23 |
| 151.05 | 20 | 24 | 15 | |||
| 圣草酚Eriodictyol | 4.19 | 287.1 | 150.90* | 11 | 17 | 25 |
| 134.95 | 15 | 14 | 21 | |||
| 金圣草黄素Chrysoeriol | 4.56 | 299.1 | 284.05* | 11 | 21 | 13 |
| 256.05 | 23 | 28 | 26 | |||
| 橙皮素Hesperetin | 4.39 | 301.1 | 164.05* | 11 | 24 | 17 |
| 286.00 | 22 | 18 | 22 | |||
| 异槲皮苷Isoquercitrin | 3.97 | 463.1 | 300.05* | 24 | 30 | 10 |
| 271.05 | 11 | 45 | 19 | |||
| 槲皮苷Quercitrin | 4.10 | 447.1 | 300.05* | 16 | 29 | 10 |
| 301.10 | 17 | 22 | 21 | |||
| 木犀草苷Luteoloside | 3.92 | 447.1 | 285.00* | 13 | 29 | 13 |
| 283.85 | 17 | 38 | 27 | |||
| 山柰酚Kaempferol | 4.52 | 285.1 | 187.00* | 11 | 26 | 10 |
| 117.00 | 19 | 38 | 24 | |||
| 夏佛塔苷Schaftoside | 3.79 | 563.1 | 353.05* | 20 | 37 | 12 |
| 383.10 | 20 | 36 | 18 | |||
| 芹菜苷Apiin | 3.99 | 563.1 | 269.05* | 22 | 32 | 13 |
| 431.10 | 20 | 28 | 21 | |||
| 金丝桃苷Hyperoside | 3.97 | 463.2 | 300.10* | 17 | 29 | 10 |
| 270.90 | 17 | 46 | 18 | |||
| 柚皮苷Naringin | 3.92 | 579.2 | 271.10* | 22 | 34 | 19 |
| 151.00 | 22 | 45 | 29 | |||
| 紫杉叶素Taxifolin | 3.87 | 303.1 | 285.05* | 11 | 12 | 13 |
| 125.10 | 22 | 20 | 22 |
| 消化道模型 Alimentary canal model | 组成成分 Components | 含量 Content |
|---|---|---|
| 胃(pH 2.5) | 苹果酸钠 Sodium malate | 0.5 g·L-1 |
| Stomach (pH 2.5) | 柠檬酸钠 Tri-sodium citrate | 0.5 g·L-1 |
| 乳酸 Lactic acid | 420 μL·L-1 | |
| 冰醋酸 Glacial acetic acid | 500 μL·L-1 | |
| 胃蛋白酶 Pepsin | 1.25 g·L-1 | |
| 小肠(添加到胃液中, pH 7.0) | 胆盐 Bile salts | 1.78 g·L-1 |
| Small intestine (add to stomach medium, pH 7.0) | 胰蛋白酶 Pancreatin | 0.5 g·L-1 |
| 结肠(pH 6.5) | Ⅱ型黏蛋白 Type Ⅱ mucin (from porcine stomach) | 4 g·L-1 |
| Colon (pH 6.5) | 氯化钠 Sodium chloride | 4.5 g·L-1 |
| 氯化钾 Potassium chloride | 4.5 g·L-1 | |
| 碳酸氢钠 Sodium bicarbonate | 1.5 g·L-1 | |
| 六水合硫酸镁 Magnesium sulphate hexahydrate | 1.25 g·L-1 | |
| 盐酸半胱氨酸 Cysteine hydrochloride | 800 mg·L-1 | |
| 磷酸钾 Potassium phosphate | 500 mg·L-1 | |
| 磷酸氢二钾 Di-potassium phosphate | 500 mg·L-1 | |
| 胆盐 Bile salts | 400 mg·L-1 | |
| 氯化钙 Calcium chloride | 189 mg·L-1 | |
| 血红素 Hemin | 50 mg·L-1 | |
| 七水合硫酸亚铁 Iron (Ⅱ) sulphate heptahydrate | 5 mg·L-1 |
表3 消化液组成成分
Table 3 Composition of digestive juice
| 消化道模型 Alimentary canal model | 组成成分 Components | 含量 Content |
|---|---|---|
| 胃(pH 2.5) | 苹果酸钠 Sodium malate | 0.5 g·L-1 |
| Stomach (pH 2.5) | 柠檬酸钠 Tri-sodium citrate | 0.5 g·L-1 |
| 乳酸 Lactic acid | 420 μL·L-1 | |
| 冰醋酸 Glacial acetic acid | 500 μL·L-1 | |
| 胃蛋白酶 Pepsin | 1.25 g·L-1 | |
| 小肠(添加到胃液中, pH 7.0) | 胆盐 Bile salts | 1.78 g·L-1 |
| Small intestine (add to stomach medium, pH 7.0) | 胰蛋白酶 Pancreatin | 0.5 g·L-1 |
| 结肠(pH 6.5) | Ⅱ型黏蛋白 Type Ⅱ mucin (from porcine stomach) | 4 g·L-1 |
| Colon (pH 6.5) | 氯化钠 Sodium chloride | 4.5 g·L-1 |
| 氯化钾 Potassium chloride | 4.5 g·L-1 | |
| 碳酸氢钠 Sodium bicarbonate | 1.5 g·L-1 | |
| 六水合硫酸镁 Magnesium sulphate hexahydrate | 1.25 g·L-1 | |
| 盐酸半胱氨酸 Cysteine hydrochloride | 800 mg·L-1 | |
| 磷酸钾 Potassium phosphate | 500 mg·L-1 | |
| 磷酸氢二钾 Di-potassium phosphate | 500 mg·L-1 | |
| 胆盐 Bile salts | 400 mg·L-1 | |
| 氯化钙 Calcium chloride | 189 mg·L-1 | |
| 血红素 Hemin | 50 mg·L-1 | |
| 七水合硫酸亚铁 Iron (Ⅱ) sulphate heptahydrate | 5 mg·L-1 |
| 黄酮Flavonoids | TP1 | TP2 | TP3 | TP4 | TP5 | TP6 | TP7 | TP8 | TP9 | TP10 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 柚皮素 Naringenin | 16.09 ±0.86 | 14.42 ±0.45 | 15.23 ±0.71 | 14.53 ±0.33 | 11.97 ±0.43 | 27.31 ±1.69 | 37.89 ±2.61 | 33.72 ±1.32 | 25.82 ±2.02 | 23.58 ±1.63 |
| 槲皮素 Quercetin | 0.71 ±0.03 | 0.97 ±0.01 | 1.50 ±0.11 | 0.81 ±0.04 | 0.77 ±0.01 | 0.75 ±0.03 | 0.70 ±0.01 | 0.66 ±0.03 | 0.77 ±0.02 | 0.59 ±0.02 |
| 芦丁 Rutin | 75.16 ±0.99 | 195.54 ±4.45 | 110.61 ±5.74 | 115.84 ±8.45 | 201.08 ±2.84 | 62.57 ±3.41 | 9.87 ±1.83 | 44.93 ±3.81 | 25.57 ±4.2 | 41.62 ±3.71 |
| 异鼠李素 Isorhamnetin | 0.11 ±0.03 | 0.14 ±0.03 | 0.24 ±0.03 | 0.12 ±0.02 | 0.13 ±0.02 | 0.09 ±0.02 | 0.07 ±0.01 | 0.08 ±0.01 | 0.08 ±0.01 | 0.07 ±0.01 |
| 芹菜素 Apigenin | 0.15 ±0.03 | 0.17 ±0.01 | 0.35 ±0.03 | 0.16 ±0.01 | 0.13 ±0.02 | 0.09 ±0.03 | 0.10 ±0.03 | 0.10 ±0.03 | 0.31 ±0.01 | 0.07 ±0.01 |
| 圣草酚 Eriodictyol | 0.48 ±0.04 | 0.83 ±0.12 | 2.65 ±0.22 | 0.83 ±0.13 | 0.75 ±0.04 | 0.49 ±0.06 | 0.43 ±0.09 | 0.20 ±0.08 | 0.10 ±0.01 | 0.13 ±0.06 |
| 金圣草黄素 Chrysoeriol | 0.24 ±0.01 | 0.21 ±0.01 | 0.18 ±0.03 | 0.17 ±0.03 | 0.25 ±0.02 | 0.08 ±0.01 | 0.10 ±0.03 | 0.06 ±0.01 | 0.36 ±0.02 | 0.07 ±0.01 |
| 橙皮素 Hesperetin | 0.23 ±0.01 | 0.25 ±0.03 | 0.32 ±0.01 | 0.17 ±0.01 | 0.18 ±0.02 | 0.17 ±0.03 | 0.16 ±0.03 | 0.13 ±0.02 | 0.19 ±0.03 | 0.09 ±0.01 |
| 异槲皮苷 Isoquercitrin | 0.37 ±0.01 | 0.43 ±0.01 | 0.25 ±0.02 | 0.35 ±0.02 | 0.51 ±0.02 | 0.31 ±0.06 | 0.10 ±0.01 | 0.47 ±0.05 | 0.28 ±0.04 | 0.21 ±0.04 |
| 槲皮苷 Quercitrin | 0.14 ±0.02 | 0.25 ±0.02 | 0.11 ±0.01 | 0.28 ±0.03 | 0.23 ±0.02 | 0.05 ±0.01 | 0.05 ±0.01 | 0.08 ±0.01 | 0.05 ±0.01 | 0.07 ±0.01 |
| 木犀草苷 Luteoloside | 0.22 ±0.01 | 0.20 ±0.02 | 0.33 ±0.03 | 0.12 ±0.04 | 0.17 ±0.01 | 0.09 ±0.02 | 0.05 ±0.01 | 0.04 ±0.01 | 0.25 ±0.09 | 0.05 ±0.01 |
| 山柰酚 Kaempferol | 0.14 ±0.04 | 0.20 ±0.01 | 0.29 ±0.07 | 0.15 ±0.03 | 0.22 ±0.04 | 0.07 ±0.01 | 0.07 ±0.02 | 0.08 ±0.02 | 0.29 ±0.10 | 0.06 ±0.02 |
| 夏佛塔苷 Schaftoside | 56.70 ±3.01 | 40.02 ±6.84 | 58.20 ±3.29 | 278.23 ±25.54 | 79.55 ±2.20 | 11.49 ±1.46 | 11.94 ±1.68 | 21.82 ±1.23 | 33.88 ±0.91 | 7.06 ±0.30 |
| 芹菜苷 Apiin | 0.84 ±0.03 | 0.56 ±0.02 | 0.62 ±0.11 | 0.30 ±0.02 | 0.53 ±0.01 | 0.26 ±0.07 | 0.36 ±0.02 | 0.27 ±0.08 | 0.25 ±0.07 | 0.50 ±0.13 |
| 金丝桃苷 Hyperoside | 0.40 ±0.02 | 0.44 ±0.02 | 0.26 ±0.01 | 0.35 ±0.01 | 0.55 ±0.01 | 0.28 ±0.08 | 0.10 ±0.01 | 0.47 ±0.06 | 0.28 ±0.04 | 0.20 ±0.05 |
| 柚皮苷 Naringin | 1.86 ±0.11 | 1.06 ±0.08 | 1.21 ±0.11 | 2.48 ±0.14 | 1.49 ±0.19 | 0.68 ±0.05 | 0.63 ±0.04 | 0.60 ±0.10 | 11.12 ±0.83 | 0.28 ±0.17 |
| 紫杉叶素 Taxifolin | 0.69 ±0.06 | 1.17 ±0.07 | 1.85 ±0.23 | 0.99 ±0.01 | 0.81 ±0.10 | 0.38 ±0.09 | 0.16 ±0.02 | 0.21 ±0.05 | 0.06 ±0.03 | 0.17 ±0.02 |
表4 铁皮石斛中黄酮单体的含量
Table 4 Content of flavonoid components in D. officinalemg·kg-1
| 黄酮Flavonoids | TP1 | TP2 | TP3 | TP4 | TP5 | TP6 | TP7 | TP8 | TP9 | TP10 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 柚皮素 Naringenin | 16.09 ±0.86 | 14.42 ±0.45 | 15.23 ±0.71 | 14.53 ±0.33 | 11.97 ±0.43 | 27.31 ±1.69 | 37.89 ±2.61 | 33.72 ±1.32 | 25.82 ±2.02 | 23.58 ±1.63 |
| 槲皮素 Quercetin | 0.71 ±0.03 | 0.97 ±0.01 | 1.50 ±0.11 | 0.81 ±0.04 | 0.77 ±0.01 | 0.75 ±0.03 | 0.70 ±0.01 | 0.66 ±0.03 | 0.77 ±0.02 | 0.59 ±0.02 |
| 芦丁 Rutin | 75.16 ±0.99 | 195.54 ±4.45 | 110.61 ±5.74 | 115.84 ±8.45 | 201.08 ±2.84 | 62.57 ±3.41 | 9.87 ±1.83 | 44.93 ±3.81 | 25.57 ±4.2 | 41.62 ±3.71 |
| 异鼠李素 Isorhamnetin | 0.11 ±0.03 | 0.14 ±0.03 | 0.24 ±0.03 | 0.12 ±0.02 | 0.13 ±0.02 | 0.09 ±0.02 | 0.07 ±0.01 | 0.08 ±0.01 | 0.08 ±0.01 | 0.07 ±0.01 |
| 芹菜素 Apigenin | 0.15 ±0.03 | 0.17 ±0.01 | 0.35 ±0.03 | 0.16 ±0.01 | 0.13 ±0.02 | 0.09 ±0.03 | 0.10 ±0.03 | 0.10 ±0.03 | 0.31 ±0.01 | 0.07 ±0.01 |
| 圣草酚 Eriodictyol | 0.48 ±0.04 | 0.83 ±0.12 | 2.65 ±0.22 | 0.83 ±0.13 | 0.75 ±0.04 | 0.49 ±0.06 | 0.43 ±0.09 | 0.20 ±0.08 | 0.10 ±0.01 | 0.13 ±0.06 |
| 金圣草黄素 Chrysoeriol | 0.24 ±0.01 | 0.21 ±0.01 | 0.18 ±0.03 | 0.17 ±0.03 | 0.25 ±0.02 | 0.08 ±0.01 | 0.10 ±0.03 | 0.06 ±0.01 | 0.36 ±0.02 | 0.07 ±0.01 |
| 橙皮素 Hesperetin | 0.23 ±0.01 | 0.25 ±0.03 | 0.32 ±0.01 | 0.17 ±0.01 | 0.18 ±0.02 | 0.17 ±0.03 | 0.16 ±0.03 | 0.13 ±0.02 | 0.19 ±0.03 | 0.09 ±0.01 |
| 异槲皮苷 Isoquercitrin | 0.37 ±0.01 | 0.43 ±0.01 | 0.25 ±0.02 | 0.35 ±0.02 | 0.51 ±0.02 | 0.31 ±0.06 | 0.10 ±0.01 | 0.47 ±0.05 | 0.28 ±0.04 | 0.21 ±0.04 |
| 槲皮苷 Quercitrin | 0.14 ±0.02 | 0.25 ±0.02 | 0.11 ±0.01 | 0.28 ±0.03 | 0.23 ±0.02 | 0.05 ±0.01 | 0.05 ±0.01 | 0.08 ±0.01 | 0.05 ±0.01 | 0.07 ±0.01 |
| 木犀草苷 Luteoloside | 0.22 ±0.01 | 0.20 ±0.02 | 0.33 ±0.03 | 0.12 ±0.04 | 0.17 ±0.01 | 0.09 ±0.02 | 0.05 ±0.01 | 0.04 ±0.01 | 0.25 ±0.09 | 0.05 ±0.01 |
| 山柰酚 Kaempferol | 0.14 ±0.04 | 0.20 ±0.01 | 0.29 ±0.07 | 0.15 ±0.03 | 0.22 ±0.04 | 0.07 ±0.01 | 0.07 ±0.02 | 0.08 ±0.02 | 0.29 ±0.10 | 0.06 ±0.02 |
| 夏佛塔苷 Schaftoside | 56.70 ±3.01 | 40.02 ±6.84 | 58.20 ±3.29 | 278.23 ±25.54 | 79.55 ±2.20 | 11.49 ±1.46 | 11.94 ±1.68 | 21.82 ±1.23 | 33.88 ±0.91 | 7.06 ±0.30 |
| 芹菜苷 Apiin | 0.84 ±0.03 | 0.56 ±0.02 | 0.62 ±0.11 | 0.30 ±0.02 | 0.53 ±0.01 | 0.26 ±0.07 | 0.36 ±0.02 | 0.27 ±0.08 | 0.25 ±0.07 | 0.50 ±0.13 |
| 金丝桃苷 Hyperoside | 0.40 ±0.02 | 0.44 ±0.02 | 0.26 ±0.01 | 0.35 ±0.01 | 0.55 ±0.01 | 0.28 ±0.08 | 0.10 ±0.01 | 0.47 ±0.06 | 0.28 ±0.04 | 0.20 ±0.05 |
| 柚皮苷 Naringin | 1.86 ±0.11 | 1.06 ±0.08 | 1.21 ±0.11 | 2.48 ±0.14 | 1.49 ±0.19 | 0.68 ±0.05 | 0.63 ±0.04 | 0.60 ±0.10 | 11.12 ±0.83 | 0.28 ±0.17 |
| 紫杉叶素 Taxifolin | 0.69 ±0.06 | 1.17 ±0.07 | 1.85 ±0.23 | 0.99 ±0.01 | 0.81 ±0.10 | 0.38 ±0.09 | 0.16 ±0.02 | 0.21 ±0.05 | 0.06 ±0.03 | 0.17 ±0.02 |
| 样品 Sample | 黄酮单体 Flavonoid component | 生物可及性Bioavailability/% | |
|---|---|---|---|
| 胃-小肠 Gastrointestinal | 结肠 Colonic | ||
| TP1 | 柚皮素 Naringenin | 9.52±0.22 | 3.52±0.19 |
| 芦丁 Rutin | 8.09±0.13 | 2.63±0.06 | |
| 夏佛塔苷 Schaftoside | 40.63±3.41 | 11.44±0.53 | |
| TP2 | 柚皮素 Naringenin | 11.34±0.27 | 5.03±0.18 |
| 芦丁 Rutin | 6.21±0.18 | 3.49±0.18 | |
| 夏佛塔苷 Schaftoside | 32.39±5.70 | 10.18±0.91 | |
| TP3 | 柚皮素 Naringenin | 8.23±0.20 | 4.62±0.36 |
| 芦丁 Rutin | 3.84±0.18 | 2.61±0.32 | |
| 夏佛塔苷 Schaftoside | 29.09±3.65 | 11.72±0.28 | |
| TP4 | 柚皮素 Naringenin | 9.17±0.35 | 4.44±0.20 |
| 芦丁 Rutin | 5.32±0.31 | 1.78±0.02 | |
| 夏佛塔苷 Schaftoside | 25.2±5.01 | 7.73±0.23 | |
| TP5 | 柚皮素 Naringenin | 9.57±0.47 | 4.94±0.11 |
| 芦丁 Rutin | 4.12±0.12 | 1.85±0.10 | |
| 夏佛塔苷 Schaftoside | 24.26±3.09 | 8.21±0.43 | |
| TP6 | 柚皮素 Naringenin | 15.88±2.50 | 3.43±0.83 |
| 芦丁 Rutin | 22.87±2.12 | 1.87±0.30 | |
| 夏佛塔苷 Schaftoside | 42.65±2.47 | 13.33±1.40 | |
| TP7 | 柚皮素 Naringenin | 13.29±1.77 | 2.90±0.41 |
| 芦丁 Rutin | 21.49±1.75 | 5.70±0.34 | |
| 夏佛塔苷 Schaftoside | 30.62±4.84 | 5.34±1.04 | |
| TP8 | 柚皮素 Naringenin | 14.45±2.23 | 2.12±0.30 |
| 芦丁 Rutin | 12.55±1.48 | 2.04±0.20 | |
| 夏佛塔苷 Schaftoside | 41.71±3.62 | 11.53±0.61 | |
| TP9 | 柚皮素 Naringenin | 18.37±2.93 | 5.67±0.58 |
| 芦丁 Rutin | 10.22±1.18 | 3.92±0.84 | |
| 夏佛塔苷 Schaftoside | 39.84±3.06 | 9.99±0.58 | |
| TP10 | 柚皮素 Naringenin | 16.96±1.74 | 2.73±0.38 |
| 芦丁 Rutin | 1.85±0.20 | 1.42±0.04 | |
| 夏佛塔苷 Schaftoside | 40.57±4.11 | 6.77±0.91 | |
表5 黄酮单体的生物可及性
Table 5 Bioavailability of flavonoid component
| 样品 Sample | 黄酮单体 Flavonoid component | 生物可及性Bioavailability/% | |
|---|---|---|---|
| 胃-小肠 Gastrointestinal | 结肠 Colonic | ||
| TP1 | 柚皮素 Naringenin | 9.52±0.22 | 3.52±0.19 |
| 芦丁 Rutin | 8.09±0.13 | 2.63±0.06 | |
| 夏佛塔苷 Schaftoside | 40.63±3.41 | 11.44±0.53 | |
| TP2 | 柚皮素 Naringenin | 11.34±0.27 | 5.03±0.18 |
| 芦丁 Rutin | 6.21±0.18 | 3.49±0.18 | |
| 夏佛塔苷 Schaftoside | 32.39±5.70 | 10.18±0.91 | |
| TP3 | 柚皮素 Naringenin | 8.23±0.20 | 4.62±0.36 |
| 芦丁 Rutin | 3.84±0.18 | 2.61±0.32 | |
| 夏佛塔苷 Schaftoside | 29.09±3.65 | 11.72±0.28 | |
| TP4 | 柚皮素 Naringenin | 9.17±0.35 | 4.44±0.20 |
| 芦丁 Rutin | 5.32±0.31 | 1.78±0.02 | |
| 夏佛塔苷 Schaftoside | 25.2±5.01 | 7.73±0.23 | |
| TP5 | 柚皮素 Naringenin | 9.57±0.47 | 4.94±0.11 |
| 芦丁 Rutin | 4.12±0.12 | 1.85±0.10 | |
| 夏佛塔苷 Schaftoside | 24.26±3.09 | 8.21±0.43 | |
| TP6 | 柚皮素 Naringenin | 15.88±2.50 | 3.43±0.83 |
| 芦丁 Rutin | 22.87±2.12 | 1.87±0.30 | |
| 夏佛塔苷 Schaftoside | 42.65±2.47 | 13.33±1.40 | |
| TP7 | 柚皮素 Naringenin | 13.29±1.77 | 2.90±0.41 |
| 芦丁 Rutin | 21.49±1.75 | 5.70±0.34 | |
| 夏佛塔苷 Schaftoside | 30.62±4.84 | 5.34±1.04 | |
| TP8 | 柚皮素 Naringenin | 14.45±2.23 | 2.12±0.30 |
| 芦丁 Rutin | 12.55±1.48 | 2.04±0.20 | |
| 夏佛塔苷 Schaftoside | 41.71±3.62 | 11.53±0.61 | |
| TP9 | 柚皮素 Naringenin | 18.37±2.93 | 5.67±0.58 |
| 芦丁 Rutin | 10.22±1.18 | 3.92±0.84 | |
| 夏佛塔苷 Schaftoside | 39.84±3.06 | 9.99±0.58 | |
| TP10 | 柚皮素 Naringenin | 16.96±1.74 | 2.73±0.38 |
| 芦丁 Rutin | 1.85±0.20 | 1.42±0.04 | |
| 夏佛塔苷 Schaftoside | 40.57±4.11 | 6.77±0.91 | |
图3 DPPH自由基清除能力(A)和FRAP总抗氧化能力(B)的比较 DE,铁皮石斛提取液;GID,胃-小肠消化液;CD,结肠消化液。
Fig.3 Comparison of DPPH radical scavenging capacity (A) and FRAP total antioxidant capacity (B) DE, D. officinale extract; GID, Gastrointestinal digestive juice; CD, Colonic digestive juice.
| 指标 Index | DPPH自由基清除能力 DPPH free radical scavenging ability | FRAP总抗氧化能力 FRAP total antioxidant capacity |
|---|---|---|
| 总黄酮 | 0.920** | 0.929** |
| Total flavonoids | ||
| 柚皮素Naringenin | 0.806** | 0.737** |
| 芦丁Rutin | 0.852** | 0.815** |
| 夏佛塔苷 | 0.764** | 0.846** |
| Schaftoside |
表6 相关性分析
Table 6 Correlation analysis
| 指标 Index | DPPH自由基清除能力 DPPH free radical scavenging ability | FRAP总抗氧化能力 FRAP total antioxidant capacity |
|---|---|---|
| 总黄酮 | 0.920** | 0.929** |
| Total flavonoids | ||
| 柚皮素Naringenin | 0.806** | 0.737** |
| 芦丁Rutin | 0.852** | 0.815** |
| 夏佛塔苷 | 0.764** | 0.846** |
| Schaftoside |
| [1] | 陈定康, 李芝兰, 杨柳, 等. 基于UPLC-QTOF-MS分析不同产地铁皮石斛化学成分含量差异[J]. 天然产物研究与开发, 2022, 34(4): 614-622. |
| CHEN D K, LI Z L, YANG L, et al. Chemical compositions and content variation of Dendrobium officinale from different habitats based on UPLC-QTOF-MS[J]. Natural Product Research and Development, 2022, 34(4): 614-622. (in Chinese with English abstract) | |
| [2] | 袁亚男, 陈承瑜, 杨滨, 等. 31种黄酮、酚酸类化合物和10种中药清除DPPH能力考察[J]. 中国中药杂志, 2009, 34(13): 1695-1700. |
| YUAN Y N, CHEN C Y, YANG B, et al. DPPH radical scavenging activities of 31 flavonoids and phenolic acids and 10 extracts of Chinese materia medica[J]. China Journal of Chinese Materia Medica, 2009, 34(13): 1695-1700. (in Chinese with English abstract) | |
| [3] | 王治丹, 代云飞, 罗尚娟, 等. 铁皮石斛化学成分及药理作用的研究进展[J]. 华西药学杂志, 2022, 37(4): 472-476. |
| WANG Z D, DAI Y F, LUO S J, et al. Research progress on chemical constituents and pharmacological effects of Dendrobium officinale[J]. West China Journal of Pharmaceutical Sciences, 2022, 37(4): 472-476. (in Chinese with English abstract) | |
| [4] | 闫建华, 许晓玲, 李荷莲, 等. 铁皮石斛总黄酮对D-半乳糖所致小鼠衰老模型的影响[J]. 中医学报, 2021, 36(2): 366-370. |
| YAN J H, XU X L, LI H L, et al. Effect of Dendrobium officinale flavonoids on senescent model mice induced by D-galactose[J]. Acta Chinese Medicine, 2021, 36(2): 366-370. (in Chinese with English abstract) | |
| [5] | 姜一鸣. 铁皮石斛黄酮对小鼠力竭运动后免疫功能影响的实验研究[D]. 济南: 山东师范大学, 2019. |
| JIANG Y M. Experimental study on the effect of flavonoids from Dendrobium candidum on immune function of mice after exhaustive exercise[D]. Jinan: Shandong Normal University, 2019. (in Chinese with English abstract) | |
| [6] | 曾艺芸, 聂雪婷, 李振坚, 等. 中药石斛黄酮活性成分研究进展[J]. 中国实验方剂学杂志, 2021, 27(6): 197-206. |
| ZENG Y Y, NIE X T, LI Z J, et al. Research progress on active ingredients of flavonoids in traditional Chinese medicine Dendrobium[J]. Chinese Journal of Experimental Traditional Medical Formulae, 2021, 27(6): 197-206. (in Chinese with English abstract) | |
| [7] | 马旖旎. 不同区域铁皮石斛成分差异分析与指纹图谱建立研究[D]. 杭州: 浙江理工大学, 2017. |
| MA Y N. Study on composition difference analysis and fingerprint establishment of Dendrobium officinale in different regions[D]. Hangzhou: Zhejiang Sci-Tech University, 2017. (in Chinese with English abstract) | |
| [8] | 刘莉彬, 祝启张, 梁汉峰, 等. 霍山石斛黄酮组分的UPLC指纹图谱建立及条件优化[J]. 农产品加工, 2022(7): 51-59. |
| LIU L B, ZHU Q Z, LIANG H F, et al. Optimization of fingerprint of UPLC chromatogram on flavonoids from Dendrobium huoshanense[J]. Farm Products Processing, 2022(7): 51-59. (in Chinese with English abstract) | |
| [9] | 吕朝耕, 杨健, 康传志, 等. 铁皮石斛中10种黄酮类成分UPLC-MS/MS测定与多糖组成含量分析[J]. 中国实验方剂学杂志, 2017, 23(17): 47-52. |
| LYU C G, YANG J, KANG C Z, et al. Determination of 10 flavonoids by UPLC-MS/MS and analysis of polysaccharide contents and compositions in Dendrobii officinalis caulis from different habitats[J]. Chinese Journal of Experimental Traditional Medical Formulae, 2017, 23(17): 47-52. (in Chinese with English abstract) | |
| [10] | 胡义东. 体外模拟消化条件下芒果抗氧化活性的变化研究[D]. 南宁: 广西大学, 2014. |
| HU Y D. The study on antioxidant effect of different kinds of mango in vitro simulated gastrointestinal tract model[D]. Nanning: Guangxi University, 2014. (in Chinese with English abstract) | |
| [11] | 梅娜娜, 娄在祥, 王洪新, 等. 体外模拟消化液对金钗石斛的作用[J]. 食品科学, 2018, 39(5): 33-39. |
| MEI N N, LOU Z X, WANG H X, et al. Effect of simulated digestion in vitro on powders, crude extracts and components of Dendrobium nobile Lindl. stems[J]. Food Science, 2018, 39(5): 33-39. (in Chinese with English abstract) | |
| [12] | 张冠亚, 黄晓君, 聂少平, 等. 体外模拟3种消化液对铁皮石斛多糖的消化作用[J]. 食品科学, 2014, 35(23): 279-283. |
| ZHANG G Y, HUANG X J, NIE S P, et al. Effects of three digestive juices on the in vitro digestion of Dendrobium officinale polysaccharide[J]. Food Science, 2014, 35(23): 279-283. (in Chinese with English abstract) | |
| [13] | 常化松, 袁雯雯, 玄红专, 等. 黄酮类化合物吸收代谢及其对胃肠道功能影响的研究进展[J]. 食品工业科技, 2019, 40(18): 340-347. |
| CHANG H S, YUAN W W, XUAN H Z, et al. Research progress on absorption and metabolism of flavonoids and their effects on the gastrointestinal tract function[J]. Science and Technology of Food Industry, 2019, 40(18): 340-347. (in Chinese with English abstract) | |
| [14] | JIA Z S, TANG M C, WU J M. The determination of flavonoid contents in mulberry and their scavenging effects on superoxide radicals[J]. Food Chemistry, 1999, 64(4): 555-559. |
| [15] | CUI L L, GAO L R, ZHENG M H, et al. Bioaccessibility of short chain chlorinated paraffins in meat and seafood[J]. Science of the Total Environment, 2019, 668: 996-1003. |
| [16] | 刘国艳, 张洁, 徐鑫, 等. 体外消化对芹菜黄酮混合物和单体的含量及抗氧化应激能力的影响[J]. 食品科学, 2018, 39(18): 8-14. |
| LIU G Y, ZHANG J, XU X, et al. Changes in total and individual flavonoid contents from celery and antioxidative stress ability after in vitro digestion[J]. Food Science, 2018, 39(18): 8-14. (in Chinese with English abstract) | |
| [17] | ZHANG Y, ZHANG L H, LIU J J, et al. Dendrobium officinale leaves as a new antioxidant source[J]. Journal of Functional Foods, 2017, 37: 400-415. |
| [18] | JIN L, LI X B, TIAN D Q, et al. Antioxidant properties and color parameters of herbal teas in China[J]. Industrial Crops and Products, 2016, 87: 198-209. |
| [19] | THOMPSON M, ELLISON S L R, WOOD R. Harmonized guidelines for single-laboratory validation of methods of analysis (IUPAC Technical Report)[J]. Pure and Applied Chemistry, 2002, 74: 835-855. |
| [20] | SUI M H, FENG S M, LIU G D, et al. Deep eutectic solvent on extraction of flavonoid glycosides from Dendrobium officinale and rapid identification with UPLC-triple-TOF/MS[J]. Food Chemistry, 2023, 401: 134054. |
| [21] | SAURA-CALIXTO F, SERRANO J, GOÑI I. Intake and bioaccessibility of total polyphenols in a whole diet[J]. Food Chemistry, 2007, 101(2): 492-501. |
| [22] | CHITINDINGU K, BENHURA M A N, MUCHUWETI M. In vitro bioaccessibility assessment of phenolic compounds from selected cereal grains: a prediction tool of nutritional efficiency[J]. LWT-Food Science and Technology, 2015, 63(1): 575-581. |
| [23] | BLANCAS-BENITEZ F J, MERCADO-MERCADO G, QUIRÓS-SAUCEDA A E, et al. Bioaccessibility of polyphenols associated with dietary fiber and in vitro kinetics release of polyphenols in Mexican ‘Ataulfo’ mango (Mangifera indica L.) by-products[J]. Food & Function, 2015, 6(3): 859-868. |
| [24] | FRONTELA C, ROS G, MARTÍNEZ C, et al. Stability of Pycnogenol as an ingredient in fruit juices subjected toin vitro gastrointestinal digestion[J]. Journal of the Science of Food and Agriculture, 2011, 91(2): 286-292. |
| [25] | 黄琴, 沈杨霞, 张成静, 等. 铁皮石斛多酚和黄酮含量及与抗氧化活性的相关性[J]. 应用与环境生物学报, 2014, 20(3): 438-442. |
| HUANG Q, SHEN Y X, ZHANG C J, et al. Correlation of the antioxidant property with the total phenolic content and total flavonoids of different Dendrobium officinale extracts[J]. Chinese Journal of Applied and Environmental Biology, 2014, 20(3): 438-442. (in Chinese with English abstract) |
| [1] | 孙凤婷, 王旭, 韩新雨, 许振岚, 吴声敢, 黄浩, 汤涛, 盛清, 王强, 沈国强, 赵学平. 复硝酚钠对铁皮石斛中黄酮含量和抗氧化活性的影响[J]. 浙江农业学报, 2025, 37(4): 934-942. |
| [2] | 乔慧茹, 房祥军, 吴伟杰, 刘瑞玲, 陈杭君, 邓尚贵, 沙浩, 郜海燕. 蓝莓与铁皮石斛叶复合乳酸菌发酵饮料工艺优化与品质分析[J]. 浙江农业学报, 2025, 37(3): 654-666. |
| [3] | 刘雅丽, 杨福生, 宋榜桂, 杜雪, 俞奇力, 陈菲, 陈国宏. 甜菊糖苷对黄羽肉鸡生长的影响[J]. 浙江农业学报, 2025, 37(10): 2049-2056. |
| [4] | 黄浩, 汤涛, 许振岚, 赵学平. 吡唑醚菌酯对铁皮石斛中多糖和黄酮的影响研究[J]. 浙江农业学报, 2025, 37(1): 115-125. |
| [5] | 张妮, 陶文扬, 罗梦帆, 周万怡, 郑晓杰, 李彦坡, 金火喜, 杨颖. 酶解辅助提取对铁皮石斛多糖结构和菌群调节功能的影响[J]. 浙江农业学报, 2024, 36(9): 2099-2109. |
| [6] | 赵小亮, 鲁雲, 康兴兴, 龙则宇, 郑晓杰. 雁荡山铁皮石斛多糖的提取、结构表征与体外抗氧化活性[J]. 浙江农业学报, 2024, 36(8): 1898-1908. |
| [7] | 诸燕, 丁兰, 陈忆乾, 黄秀静, 姜伟伟, 陈东红. 铁皮石斛CLE基因家族鉴定与功能分析[J]. 浙江农业学报, 2024, 36(7): 1583-1590. |
| [8] | 王晓梅, 骆玉琴, 赵学平, 陆兰菲, 方楠, 王祥云, 蒋金花, 何红梅, 张昌朋, 王强. 氟吡菌酰胺在铁皮石斛中的残留与膳食风险[J]. 浙江农业学报, 2024, 36(7): 1666-1676. |
| [9] | 曹乃馨, 罗阳兰, 阎勇, 解修超, 张雯龙. 桑树桑黄JM-1胞外多糖液态培养基优化及其抗氧化性研究[J]. 浙江农业学报, 2024, 36(6): 1245-1255. |
| [10] | 刘晨星, 曹艳, 夏其乐. 多花黄精根须皂苷的提取工艺及其抗氧化活性研究[J]. 浙江农业学报, 2024, 36(5): 1144-1152. |
| [11] | 李亚萍, 金福来, 黄宗贵, 张涛, 段晓婧, 姜武, 陶正明, 陈家栋. 铁皮石斛糖苷水解酶GH3基因家族鉴定及表达模式分析[J]. 浙江农业学报, 2024, 36(4): 790-799. |
| [12] | 陈晓涓, 罗军, 王富敏, 李拓键, 屈燕. 全缘叶绿绒蒿黄色花形成关键基因的挖掘[J]. 浙江农业学报, 2024, 36(4): 811-824. |
| [13] | 刘筱琳, 孙婷婷, 杨捷, 何恒斌. 天香百合、药百合黄酮醇合成酶FLS基因克隆和表达分析[J]. 浙江农业学报, 2024, 36(2): 344-357. |
| [14] | 陈锴妮, 席宇航, 章兴, 张辉. 可控热处理对竹笋蛋白理化特性和抗氧化活性的影响[J]. 浙江农业学报, 2024, 36(11): 2584-2595. |
| [15] | 张旭娟, 周历萍, 俞可欣, 柴伟国, 潘念, 傅潇霞, 施建军. 绿芦笋品种间产量及主要营养成分周年变化测定[J]. 浙江农业学报, 2024, 36(10): 2238-2246. |
| 阅读次数 | ||||||
|
全文 |
|
|||||
|
摘要 |
|
|||||